خواص درمانی و باورنکردنی یشم

 

 

ويژگي‌هاي افسانه‌ايي و قدرت نماديني كه به يشم نسبت مي‌دهند بيش از هر سنگ ديگر است. تفاوتي ندارد كه رنگ يشم سبز تيره، سفيد مواج يا بنفش مسحوركننده باشد. اين سنگ هزاران سال است كه صرف نظر از ارزش ذاتي آن داراي جاذبه‌اي ماندگار مي‌باشد.

دنياي غرب هم جاذبه‌ي يشم را درك كرده است: ستاره‌هاي هاليوود، جواهرات زيبا مزين به يشم را در مراسم فرش قرمز به همگان معرفي مي‌كنند. اين در حالي است كه طراحان صاحب نام همچون “ديور Dior”، “تيفاني Tiffany” يا “جي‌اي‌آر JAR” مجموعه جواهرات خود را با سنگ يشم آميخته‌اند. در حقيقت، هنگام ارزيابي، يشم را مي‌توان با الماس مقايسه كرد.

با تمام اين تفاسير، جايگاه يشم در فرهنگ مناطق آسيايي همانند ارزش الماس در فرهنگ غرب است. يك ضرب‌المثل چيني مي‌گويد: “هر چيز ارزشي مشخص دارد اما ارزش يشم را نمي‌توان تخمين زد”. مرغوب‌ترين نوع زمرد، زمرد سبز و بهترين نوع يشم، “يشم امپريال” مي‌باشد كه قيمتي سرسام آور دارد، در نتيجه تعجبي ندارد كه حراجي كريستي در سال 1997 يك يشم امپريال را به بهاي 10 ميليون دلار به فروش رساند.

افسانه‌ي يشم

از حدود 70000 سال پيش، طيف رنگي يشم بشر را افسون كرده است. افراد در اين سنگ خواص درماني و معنوي را جستجو كردند و موفق به يافتن آن شدند. در دوران ما قبل تاريخ، شكارچيان، سختي باورنكردني اين سنگ را كشف و از آن براي ساخت تبرهاي سنگي، تيغ، چاقو و ديگر ابزار و اسلحه استفاده كردند.

سه هزار سال پيش از ميلاد مسيح، نوعي از يشم به نام “يو Yu” كه براي مردم اين سرزمين بسيار قابل احترام بود به منظور حكاكي پيكره‌هاي كوچك و اشياي متفاوت مورد استفاده قرار مي‌گرفت. اهميت يشم در فرهنگ چين به حدي بوده است كه فيلسوف صاحب نام، “كنفوسيوس Confucius” (551-471 قبل از ميلاد مسيح) چنين گفته است: “يشم به نرمي و‌ لطافت مهرباني،‌ به سختي و زيبايي ذكاوت است.” حكمت، عدالت، شفقت، تواضع و شجاعت جزء ويژگي‌هاي معنوي هستند كه طرفداران يك “سنگ آسماني” به آن نسبت مي‌دهند و به همين دليل امروزه هم از آن استفاده مي‌كنند.

ويژگي‌هاي درماني و شفابخشي كه به يشم نسبت مي‌دهند ريشه در نام آن دارد: نام اسپانيايي آن “پيدرا د ايجادا Piedra de ijadaa” به معناي “سنگ شير” مي‌باشد. مردمان آمريكاي جنوبي بر اين باورند كه يشم توانايي درمان بيماري‌هاي كليوي را دارد. مردمان “مايا Maya”، “تول‌تك Toltec‌”، “آزتك Aztec‌” و “اومك Omec‌” معتقدند كه اين سنگ مقدس در ارتباط با الهه‌ي آتش مي‌باشد. اين مردمان مانند چيني‌ها، يشم را با مرگ در ارتباط مي‌دانند.

قطعات كوچك اين سنگ بين لب‌ها و داخل حفره‌هاي گوش يا بيني جسد گذاشته مي‌شوند تا شيطان را شكست دهد، حتي برخي از پادشاهان و ملكه‌ها به طوركامل لباسي از يشم مي‌پوشيدند. نمايشگاه گنجينه‌هاي ليائو(1125-907)، سلسله‌ي چادرنشينان فراموش شده‌ي چين، در موزه‌ي “هنر آسياي شرقي” شهر “كلن Cologne” آلمان كه از تاريخ 27 ژانويه تا 22 آوريل 2007 برگزار شد، نشانگر كشفيات خيره‌كننده‌اي از گنجينه‌هاي مقبره‌ها بود. حتي امروزه، “ما اريس‌ها Maoris‌”، مردمان بومي نيوزلند، اهميت بسياري براي يشم و مهارت عمل‌آوري آن به نام “هوكيتيكا Hokitika” قائل هستند.

كاني يشم
نيمه‌ي اول قرن نوزدهم دانشمندي فرانسوي كشف كرد كه واژه‌ي عمومي “يشم”، “يو” در زبان چيني، در حقيقت به دو كاني متفاوت اشاره دارد: “نفريت Nephrite” و “جديت Jadeit‌”. در چين به هر دوي اين كاني‌ها “زن‌يو Zhen yu” به معناي “يشم اصل” گفته مي‌شود. در حقيقت، تشخيص اين دو كاني از يكديگر حتي براي كارشناسان نيز دشوار است.

اين دو سنگ درجه سختي، شكل ظاهري و ويژگي‌هاي عمل‌آوري متفاوتي دارند؛ آن‌ها داراي بافتي در هم پيچيده، سخت و متراكم هستند. علت آن‌كه اين دو كاني داراي خاصيت شكل‌پذيري بالايي هستند آن است كه داراي بافت در هم پيچيده مي‌باشند. نفريت در اصل داراي طيف رنگي سبز ملايم تا سبز مايل به طوسي است اما برخي مواقع در رنگ‌هاي سفيد، زرد يا داراي ته رنگ قرمز ديده مي‌شود. شكي نيست كه رنگ غالب در “جديت” به دليل وجود عنصر كروم، سبز زمردگون است.

محصول يشم
چين، روسيه، گواتمالا و نيوزلند صاحب غني‌ترين ذخاير نفريت با كيفيت هستند. گران‌بهاترين جديت‌ها در “ميانمار Myanmarr” استخراج و سپس به صورت سالانه “در مركز بزرگ بازرگاني سنگ‌هاي قيمتي، يشم و مرواريد” واقع در “رانگون Rangoon” مبادله مي‌شوند. هنگ‌كنگ يكي ديگر از مراكز مبادله “سنگ آسماني” به شمار مي‌آيد. در اينجا همچنين تكه‌هاي بزرگ سنگ‌هاي قيمتي، جواهرات تراش يافته، محصولات بي‌كيفيت، پيكره‌هاي كوچك عتيقه، بدليجات پر زرق و برق و اشياي تقلبي خريد و فروش مي‌شود كه بهاي آن‌ها از يك دلار تا مبالغ شش رقمي متفاوت است.

خريد سنگ‌هاي تراش نيافته و تكه‌هاي عمل‌آوري نشده كار بسيار پرخطري است. تخته سنگ‌ها به صورت عمده به فروش مي‌رسند كه تنها قسمت كوچكي از آن تراش يافته و خريداران مي‌توانند از آن دريچه‌ي كوچك كيفيت مخفي سنگ را مورد بررسي قرار دهند. از آنجايي‌كه قضاوت در خصوص كيفيت پيش از آغاز عمل‌آوري و برش امكان‌پذير نيست، بسياري از واسطه‌ها سنگ‌هاي تقلبي را به فروش مي‌رسانند

يشم به عنوان اثري هنري
چين مركز سنتي و كنوني هنر برش يشم به شمار مي‌آيد. “عمل‌آوري يشم” به اشتباه “حكاكي يشم” ناميده مي‌شود اين در حالي است كه سنگ خام برش داده مي‌شود، حكاكي نمي‌شود. يشم را در “كانتون Canton”، “پكينگ Peking‌” يا هنگ‌كنگ برش مي‌دهند و به شكل پيكره‌هاي كوچك در مي‌آوردند و از صفحات كوچك براي ساخت آويز گردن و دستبند، گوي يا زنجير استفاده مي‌كنند. تلالو موم مانند نفريت و درخشش شيشه مانند جديت نشانگر تفاوت جزيي اما حائز اهميت ميان اين دو نوع سنگ متفاوت است. اروپا كمتر با هنر برش يشم آشنايي دارد.

يكي از معدود پيشكسوتان كه اميد دارد با اين چالش‌ها مقابله كند، جواهرساز، تاجر سنگ‌هاي قيمتي و تراش‌دهنده‌ي جواهرات سويسي، به نام “رولند اوهل Rolan Uhi” مي‌باشد. او معتقد است: “عمل‌آوري يشم به مراتب دشوارتز از برش آن است و صيقل دادن سطح نيز كار مشكلي مي‌باشد.” پس از عمل‌آوري سطحي ناهموار و داراي فرورفتگي پديد مي‌آيد. براي داشتن سطحي صاف با درخشش چشمگير بايد آن را با مهارت بسيار صيقل داد كه مستلزم كسب سال‌ها تجربه است. بيش از 30 سال است كه رولند اوهل بر روي سنگ يشم كار مي‌كند و مي‌گويد: “طي چند سال اخير به گونه‌اي باورنكردني بر محبوبيت اين سنگ افزوده شده است. تعداد زيادي از ستارگان از يشم در جواهرات خود استفاده مي‌كنند كه موج آن به اروپا نيز سرايت كرده است.

” درجه‌ي خلوص، شفافيت و رنگ يشم بنفش، ارزش و بهاي آن را تعيين مي‌كند. طيف رنگي يشم از رنگ‌هاي تيره و روشن با اختلاف جزيي تشكيل شده است. به طور مثال كارشناسان قادر به تشخيص هفت كيفيت متفاوت (رنگ متفاوت) براي يشم سبز هستند. اين در حالي است كه يشم در رنگ‌هاي قرمز،‌ قهوه‌اي و مشكي نيز يافت مي‌شود. وجود لكه‌ها يا رگه‌هاي كوچك بر روي سطح، بر زيبايي آن مي‌افزايد. معروف‌ترين و گران‌بهاترين نوع اين سنگ “يشم امپريال” مي‌باشد كه با شفافيت و رنگ براق زمردگون آن شناسايي مي‌شود.

يشم تقلبي
همان‌طور كه واسطه‌هاي يشم هنگام خريد سنگ‌هاي تراش نيافته از كيفيت لايه‌هاي زيرين آن اطلاعي ندارند، اين احتمال وجود دارد كه علاقه‌مندان به اين سنگ نيز دچار اشتباه شوند و سنگ‌هاي تقلبي خريداري كنند. با چشم غيرمسلح به سختي مي‌توان سنگ‌هاي بي‌كيفيت و رنگ شده را تشخيص داد كه متاسفانه تعداد آن‌ها نيز بسيار زياد است. در سيستم طبقه‌بندي اين سنگ، “يشم امپريال” به عنوان “يشم A” شناخته مي‌شود.

“يشم B” سنگي است كه در اسيد قوي به منظور از بين بردن آلودگي‌ها (به طور مثال اكسيد آهن) از شيارهاي موجود جوشانده مي‌شود، در نهايت اين شكاف‌ها با موم يا رزين مصنوعي پوشانده مي‌شوند. “يشم C”، كيفيت بسيار پاييني دارد و به طور كامل رنگ شده است. اغلب سنگ‌هاي شفاف‌ رنگ مي‌شوند و به عنوان يشم سبز به فروش مي‌رسند. به همين دليل است كه رولند اوهل توصيه مي‌كند: “تنها در صورت مشاوره با يك جواهرساز يا واسطه‌ي خوب مي‌توانيد در برابر خطر خريد سنگ‌هاي تقلبي ايمن باشيد.” علاوه بر اين، همانند ديگر سنگ‌هاي قيمتي، شناسنامه سنگ مي‌تواند اعتبار آن را تاييد كند.

شرح تصاوير :

1-    سنگ يشم، داراي تراش كشور برمه، توسط “گروه + ريپ Groh+Ripp”
2-    هماهنگي رنگ‌ها: حلقه‌اي ساخت مايكل زوبل از جنس طلا، يشم، زمرد، الماس
3-    گردنبندي متشكل از گوي‌هاي حكاكي شده از جنس يشم سبز و بنفش ساخته‌ي رولند اوهال
4-    مدال بزرگ به شكل ماهي كه در مقبره‌اي در “يو آي‌كان You aicun” كشف شد.(1125-9166) محل نگهداري، “موزه‌ي هنر آسياي شرقي در كلن”
5-    آويز گردن يشم ساخته‌ي “مايكل زوبل Michael Zobel” ‌از جنس طلاي سرخ،‌يشم، تورمالين چشم گربه‌اي و الماس سبز
6-    يافته‌اي منحصر به فرد از مقبره‌ي شاهزاده‌ي “چن Chen” (حدود سال 10188) آويز گردن يشم با اشكالي از حيوانات در “موزه‌ي هنر آسياي شرقي در كلن”
7-    گردنبندي متشكل از قطعات يشم و مرواريدهاي طبيعي ساخته‌ي “سوزان هس Susanne Hess”
8-    خريد مواد خام، كاري دشوار و نيازمند تجربه‌ي بسياري است.
9-    گردنبندي ظريف ساخته‌ي رولند اوهل؛ متشكل از يك پلاك مرجاني يا پلاكي از جنس يشم كمياب “ماوسيت-سيت Mawsit-sit”، 7 زنجير يشم (سبز، بنفش روشن، قهوه‌اي) و طلاي زرد.
10-    نشان سلطنتي متعلق به سلسله‌ي “كينگ (Qing” (1742 در “موزه‌ي هنر آسياي شرقي” در كلن.
111-    گردنبندهايي از جنس يشم سياه و الماس، ساخت تيفاني

 

امتیاز بدهید ...